Münih

Vikipedi, özgür ansiklopedi

→ Başlığın diğer anlamları için Münih (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

**Münih Şehri**
Arma	Harita


Bilgiler
Ülke :	Almanya
Eyalet:	Bavyera
İdari Bölge:	Yukarı Bavyera
Coğrâfî Konum:	48° 08′ K, 11° 34′ D
Ortalama Yükseklik:	519 m
Yüzölçümü:	310,43 km²(31. Aralık 2003)
Nûfusu:	1.305.522 (28. Şubat 2006)
Nûfus Yoğunluğu:	4.205 kişi/km²
İşsizlik Oranı:	5,6% (Şubat 2006)
Yabancılar:	23,1 % (28. Şubat 2006)
Posta Kodu:	80000–81929 (alt: 8000)
Telefon Kodu:	089
Plâka Kodu:	M
Resmî Kodu:	09 1 62 000
UN/LOCODE:	DE MUC
İlçeleri:	25 İlçe
Belediye adresi:	Marienplatz 8 80331 München
Resmî Web sitesi:	www.muenchen.de
Harita:	www.geoinfo-muenchen.de/
Politika
Belediye Başkanı:	Christian Ude (SPD)
Partiler:	SPD, Yeşiller, Rosa Liste München

Münih (Almanca: München), Berlin ve Hamburg'dan sonra Almanya'nın en büyük üçüncü kentidir. Bavyera eyaletinin en büyük şehri ve başkentidir. Almanya nın manevi başkenti olarak anılmaktadır. Avrupa Birliğin'in onikinci en büyük şehri'dir.

Şehir, 2006 sayımına göre 1,3 milyon nûfûsa sahiptir. Cıvârındaki nûfusla bu rakam 2,6 milyona ulaşır. Büyük Münih şehirleşmiş bölgesinde (Augsburg, Ingolstadt, Rosenheim, Landshost ve Landberg) 5 milyondan fazla insanın yaşamaktadır. Münih, Bavyera Alpleri'nin kuzeyinde ve İsar nehri kıyısında kurulmuştur. Şehri tanımlayan Slogan (Motto) uzun zaman Die Weltstadt mit Herz (yürekli dünyâ şehiri) idi. Fakat yakınlarda München mag dich (Münih seni seviyor) oldu. Münih'in doğal ismi Münchendir. Edebî anlamı Monks (râhipler)dur ve bu nedenle Münih'in armasında bir râhip vardır. Mönchner kindl (Münih çocuğu)na referans olduğu da söylenir. Siyah ve altın - Kutsal Roma İmparatorluğu rengi - Kutsal Roma İmparatoru IV. Louis'den beri şehrin resmî renkleridir.

[değiştir] Coğrafya

Münih, yukarı Bavyera'nın üst düzlüklerinde yaklaşık 50 kilometre yayılır. Kuzey Alp Dağları'nın kuzeyinde ve deniz düzeyinin 520 metre üzerindedir. Burada bulunan kumlu plâtonun kuzey bölümünde toprak çok bereketlidir. Güneyiyse buzul çağından kalma taşlardan oluşmuştur.

[değiştir] Nûfus yapısı

Münih'in nûfusu 1 Aralık 2006'da 1.326.000'dı. Bunun 300.129'u Alman vatandaşı değildi. Şehir nûfûsununda önemli bir azınlığı Türk ve Balkan ülkeleri vatandaşları oluşturur. Yabancılar arasında guruplar, büyükten küçüğe doğru sırasıyla Türkler (43.049), Hırvatlar (24.866), Sırplar (24.439), Yunanlılar (22.486), Avusturyalılar (21.411) ve İtalyanlar (20.847)dır. Burada oturan yabancıların %37'sini Avrupa Birliği'inden gelenler oluşturur. 2,7 milyon insan, eski Münih şehirleşmiş bölgesinde yaşardı. Bu bölgede bugün, yaklaşık 6 milyon insan yaşamaktadır.

[değiştir] Bira

Eski râhip geleneklerinden gelen Weißbier [vaysbîa, "beyaz bira"] üreticilerinin olduğu şehirdir. Schneider, Fransizkaner, HB gibi ünlü üreticilerin birahâneleri buradadır. Bunlardan tarihî açıdan en önemlisi Hofbräuhaus'dur [hôfbreihaus, HB]. Hitler, alt ve orta sınıftan insanlara ulaşmaya çalışırken yaptığı konuşmaların birçoğunu burada yapmış, ilkinde burada yüz kişinin üzerinde bir katılım sağlamıştır. Tat olarak en çok Schneider Weißbierhaus tavsiye edilebilir. Paulaner'in Rye Beer'iyse çok farklı bir tat olarak tavsiye edilir.

[değiştir] Politika

Münih'in şimdiki belediye başkanı Christian Ude (doğum: Munich, 26 Ekim 1947) Alman Sosyal Demokrat Parti (SPD) üyesidir. Münih, hemen hemen II. Dünya Savaşı'ndan beri SPD hükûmetlerine rekor seviyede oy veren yerdir. Bu, Bavyera'nın geri kalan seçmenleri tutucu olduğundan bilhassa dikkate değerdir. Hristiyan Sosyal Birliği (CSU), salt çoğunluğu kazanan seçmenler içinde hemen hemen bütün belediye, devlet ve federâl seçimlerde kazanır. Bavyera'nın başkenti olan Münih, Almanya'nın önemli politik merkezlerindendir. Pekçok ulusal ve uluslararası yazar Münih'te oturur. Alman Vergi Yüksek Mahkemesi ve Avrupa Patent Ofisi'nin merkezleri buradadır.

Şehir Kabinesin'de yer'ler 1954'den beri.
Oylama	3 Mart 2002	10 Mart 1996	12 Haziran 1994	18 Mart 1990	18 Mart 1984	5 Mart 1978	11 Haziran 1972	13 Mart 1966	27 Mart 1960	18 Mart 1956	30 Mart 1952	30 Mayıs 1948	26 Mayıs 1946
SPD	35	31	29	36	35	31	44	36	34	28	25	15	17
CSU	30	32	30	25	35	42	29	16	16	16	13	10	20
FDP	3	2	3	4	4	6	5	3	1	2	3	2	-
Yeşiller	8	8	9	8	6	-	-	-	-	-	-	-	-
REP	1	1	4	6	-	-	-	-	-	-	-	-	-
ödp	1	1	1	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
RoLi	1	1	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
PDS	1	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
DaGG / DaCG	-	1	1	1	-	-	-	-	-	-	-	-	-
ASP	-	1	1	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
BFB	-	2	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
JL	-	-	2	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
SRB	-	-	-	-	-	1	-	-	-	-	-	-	-
MB	-	-	-	-	-	-	1	2	2	4	3	-	-
SD72	-	-	-	-	-	-	1	-	-	-	-	-	-
BP	-	-	-	-	-	-	-	1	3	4	7	13	-
BHE	-	-	-	-	-	-	-	1	2	2	2	-	-
NPD	-	-	-	-	-	-	-	1	-	-	-	-	-
Parteifreie Wählerschaft	-	-	-	-	-	-	-	-	1	1	1	-	-
Evangelische Wählergemeinschaft	-	-	-	-	-	-	-	-	1	-	-	-	-
KPD	-	-	-	-	-	-	-	-	-	2	4	6	2
Flieger und Kriegsgeschädigte	-	-	-	-	-	-	-	-	-	1	-	-	-
Sozialgemeinschaft der Entrechteten	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	1	-	-
Königspartei	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	1	-	-
WAV	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	3	1
Parteilose Katholiken	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	1	-
Partisiz	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	1
Tam	80	80	80	80	80	80	80	60	60	60	60	50	41
Katılım Oranı	51,0	52,8	59,2	65,4	65,0	66,2	65,3	63,9	66,6	60,5	62,6	79,5	85,0

[değiştir] Münih'te doğan ünlüler

Franz Beckenbauer Futbolcu
Gerd Müller Futbolcu
Philipp Lahm Futbolcu
Curt Jürgens, 1915-1982 sinema oyuncusu
Percy Adlan, 1935, film yönetmeni
Alfred Andersch, 1915-2007 Kimyâ Nobel ödülü sâhibi
Franz Marc 1880-1916 ressam
Wolfgang Sawallisch, 1923 orkestra şefi ve piyanist
Feudor Felix Konrad Lynen 1911-1979 biyokimyâcı ve Nobel ödülü sâhibi

[değiştir] Münih çevresi

[değiştir] Kardeş şehirler

Birleşik Krallık Edinburgh 1954'den beri.
İtalya Verona 1960'dan beri.
Fransa Bordeaux 30 Mayıs 1964'den beri.
Japonya Sapporo 28 Ağustos 1972'den beri.
Amerika Birleşik Devletleri Cincinnati 18 Eylül 1989'dan beri.
Ukrayna Kiev [6 Ocak]] 1989'dan beri.

[değiştir] Din

[değiştir] 2005 yılında

Romen Katolik % 39,5
Protestanlık % 14,2
Diğer % 46

Burada her yıl binlerce turistin de ziyâret ettiği "Ekim Şenlikleri" (Oktoberfest) adlı şenlik düzenlenir. Bu şenlik, dünyânın en büyük 10 şenliği arasındadır ve genelde Eylül ayında yapılır.

1972 yılı Yaz Olimpiyatları Münih'te düzenlenmiştir.

Almanya Bavyera Eyaleti İl ve İlçeleri